4 ژانویه 2024- مطالعه ی اخیراً منتشر شده در مجله Diabetes نشان می دهد که آگونیست گیرنده ی پپتید 1 شبه گلوکاگون (GLP-1R) که عضوی از یک کلاس دارویی است که برای درمان دیابت نوع 2 و چاقی استفاده می شود، می تواند منجر به بهبود سریع حساسیت به انسولین شود.

حساسیت به انسولین، نحوه ی پاسخگویی سلول ها به انسولین است، هورمونی ضروری که سطح گلوکز خون را کنترل می کند. افزایش حساسیت به انسولین به این معنی است که انسولین می تواند به طور موثرتری گلوکز خون را کاهش دهد. کاهش حساسیت به انسولین یا همان مقاومت به انسولین از ویژگی های دیابت نوع 2 است. بنابراین، بهبود حساسیت به انسولین می تواند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش دهد یا درمان آن را بهبود بخشد.

آگونیست های GLP-1R داروهایی هستند که بر متابولیسم تأثیر می گذارند، مانند کاهش سطح قند خون با افزایش ترشح انسولین. مهارکننده‌های دی پپتیدیل پپتیداز 4 (DPP-4) از تخریب GLP-1 درون‌زای بدن و همچنین سایر هورمون‌های پپتیدی مانند پپتید انسولینوتروپیک وابسته به گلوکز (GIP) جلوگیری می‌کنند.

دکتر مونا مشایخی، استادیار پزشکی در بخش دیابت، غدد درون ریز و متابولیسم گفت: "ما می دانیم که آگونیست های GLP-1R باعث کاهش وزن می شوند، اما با شگفتی متوجه شدیم که لیراگلوتید(از آگونیست هایGLP-1R ) همچنین اثرات سریعی بر حساسیت انسولین مستقل از کاهش وزن دارد، این اثر مستلزم فعال‌سازی گیرنده  GLP-1 است، اما افزایش GLP-1 درون‌زای بدن از طریق استفاده از سیتاگلیپتین(مهارکننده DPP-4(، اثرات مشابهی را نشان نداد".

او افزود: تحقیقات ما نشان می‌دهد که لیراگلوتید و احتمالاً سایر آگونیست‌های GLP-1R، اثرات متابولیکی مهمی دارند به گونه‌ای که با افزایش سطح درون‌زاGLP-1  متفاوت است، حتی اگر از گیرنده‌های مشابهی استفاده ‌کنند. در تحقیقات آینده بر روی مکانیسم‌های بالقوه تمرکز خواهیم کرد تا بفهمیم که چگونه آگونیست های GLP-1R حساسیت به انسولین را مستقل از کاهش وزن بهبود می بخشند.

در این مطالعه، هشتاد و هشت فرد مبتلا به چاقی و پیش دیابت به مدت 14 هفته به صورت تصادفی برای دریافت لیراگلوتید(از آگونیست های GLP-1R)، یا سیتاگلیپتین (از مهارکننده دی پپتیدیل پپتیداز 4(، یا کاهش وزن با استفاده از رژیم غذایی کم کالری( بدون دارو)، انتخاب شدند.

برای بررسی بیشتر اثرات وابسته به GLP-1R در درمان‌ها، اگزندین آنتاگونیست GLP-1R و دارونما در یک مطالعه متقاطع دو در دو در طول آزمایش‌های غذای مخلوط داده شد. مطالعات متقاطع اجازه می دهند تا پاسخ یک شرکت کننده به درمان A با پاسخ همان فرد به درمان B مقایسه شود.

نتایج نشان داد که لیراگلوتاید به سرعت حساسیت به انسولین را بهبود می بخشد و همچنین قند خون را در طی دو هفته از شروع درمان و قبل از کاهش وزن پایین می آورد.

دکتر مشایخی گفت: آگونیست‌های GLP-1R با توجه به اثرات قوی کاهش‌دهنده گلوکز همراه با فواید کاهش وزن فوق‌العاده، دسته هیجان‌انگیزی از داروها هستند و نحوه مدیریت دیابت و چاقی را در کلینیک ها متحول کرده‌اند. از آنجایی که تعداد داروها در این کلاس به سرعت در حال گسترش است، درک عمیق‌تر از مکانیسم‌های فواید آنها بسیار مهم است تا بتوانیم داروهای مناسب را برای اثرات مطلوب در بیماران مناسب طراحی کنیم.

تحقیقات قبلی همین گروه از محققان نشان داد که لیراگلوتید، اما نه سیتاگلیپتین یا رژیم غذایی؛ معیارهای بیماری قلبی و التهاب را بهبود می بخشد. این با یافته های بالینی کاهش بیماری قلبی عروقی با درمان آگونیست GLP-1R مطابقت دارد.

مطالعات آتی به بررسی اثرات وابسته به گیرنده و وابسته به کاهش وزن آگونیست های GLP-1R در انسان ادامه خواهند داد.

منبع:

https://medicalxpress.com/news/2024-01-liraglutide-results-insulin-sensitivity-independent.html